دلهره ، زهر، خدا ، پاد زهر
امروزه ، میزان مصرف آرام بخش ها در جهان ، بسیار بالا است ؛ برای مثال ، در آمریکا، هر سال ، حدود 5 بیلیون و 160 هزار تن آسپرین مصرف می شود ، و مردم فرانسه در سال ، 25 میلیون جعبه داروی ضد افسردگی و حدود 75 میلیون جعبه داروی ضد فشار روحی استفاده می کنند .
در ابتدای این مقاله برآنیم تا نشانه های اضطراب کودکان و نوجوانان را مورد بررسی قرار دهیم.
اضطراب با توجه به شدت و ضعف عوامل آن ، نشانه های متفاوتی دارد .
" تکان دادن دست و پا ، بالا کشیدن شلوار، گزیدن و لیسیدن لب، و بازی با اشیایی چون خودکار ، موی سر ، دکمه پیراهن و ..." ، گویای اضطراب عمومی است که درهمگان وجود دارد و چندان نگران کننده نیست . کودک یا نوجوان ، مشغول انجام تکالیف است و چون برنامه ی مورد علاقه اش در تلویزیون آغاز شده، اضطراب دارد و دائم دست یا پایش را تکان می دهد .
در مرحله شدیدتر ؛ اختلالات رفتاری یا عادات عصبی ( مانند ناخن جویدن ، کندن پوست لب یا مو، کشیدن پوست یا مو ، کندن زخم بدن ، فشار دادن دندان ها) ، فرو ریختن دل ، پرخاشگری، و تیک، یعنی پرش عصبی( مانند چشمک زدن ، بالا انداختن ابرو ، غنچه کردن دهان ) دست و پای سرد ، بی خوابی ، کابوس ، تکرار ادرار و غیره . این نشانه ها ، گویای عامل جدی تر اضطراب هستند و باید بدان ها توجه شود .
مهم ترین علل اضطراب در این مرحله ، فشارهای روحی – روانی ناشی از اختلافات و درگیری پدر و مادر ، فرزند جدید و ... است .
در مرحله بسیار شدید ( حمله وحشتزدگی ) ؛ پریدن رنگ صورت ، عرق کردن دست ها و بدن ، افزایش سرعت تنفس ، تهوع وسرگیجه، تپش شدید قلب ، ریختن ادرار و ... می باشد.
در کل می توان گفت : نشانه های اضطراب برای نوجوانان و بزرگسالان ، عبارتند از:
تمایل به کارهای سبک ، عدم تمرکز ، انزواجویی ، یبوست و درد دل، اضطراب کودکان و نوجوانان مشکلات خواب ، افزایش گرایش های وسواسی ( بررسی قفل ها ، چراغ ، شیر آب و ...) ، نوشیدن مشروبات الکلی ، سیگار کشیدن ، کم خوری ، بی اهمیتی به وضع ظاهر ، راننگی وحشیانه ، ناتوانی در تصمیم گیری ، اختلال در حافظه ، افزایش افکار خود انتقاد گرانه منفی ، اختلال در ترشح هورمون ها و ...
این عوامل ، سبب کاهش وزن ، افزایش ضربان قلب ، عصبانیت و بی خوابی ، کاهش توانایی فرد در برابرعفونت ها و سایر بیماری ها می شود .
به طور معمول ، کودکانی که دارای اعتقادات دینی و مذهبی قوی تری هستند ، اضطراب کمتری دارند . استرس ها و فشارهای روحی در جوامع دینی ، بسیار کمتر از جوامع غیر دینی است
لزوم از بین رفتن اضطراب
اگر اضطراب شدید کودکان از بین برود و به حد مطلوب برسد ، میزان خودباوری آنان بیشتر خواهد شد و کودکانی که خودباوری و اعتماد به نفس افزون تری دارند ، استعدادهایشان شکوفا خواهد شد و اگر استعدادها شکوفا شود ، به طور قطع بیشتر رشد می کنند و برای جامعه مفیدتر خواهند بود .
حال برای والدین گرامی این سوال پیش می آید که برای پیشگیری از اضطراب شدید و نامطلوب کودکان و نوجوانان چه اقداماتی باید انجام داد ؟ در ادامه ی مقاله به این سوال ، اینگونه پاسخ می دهیم :
تقویت روحیه دینی : به طور معمول ، کودکانی که دارای اعتقادات دینی و مذهبی قوی تری هستند ، اضطراب کمتری دارند . استرس ها و فشارهای روحی در جوامع دینی ، بسیار کمتر از جوامع غیر دینی است . این نتیجه ای است که امیل دورکیم در کتاب خودکشی بدان دست یافته است .
باید به کودک ، یاد خدا را بیاموزیم ( الا بذکر الله تطوئن القلوب) و برای او تبیین کنیم که یاد خدا ، دل را آرام می کند . یونگ ، روان شناس شهیرغربی معتقد است که اعتقاد به مذهب ، جلوی نگرانی ها را می گیرد . دلهره ، زهر، و پاد زهر آن ، اعتقاد به خدا است .
ارتباط گسترده ی فامیلی : ارتباط گسترده فامیلی ، سبب ایجاد امنیت روحی – روانی می شود ؛ زیرا کودک احساس می کند در تنگناهای زندگی ، نزدیکانش به او کمک خواهند کرد و پشتیبان او خواهند بود . به طور معمول کسانی که با نزدیکان خود ارتباط بیشتری دارند ، شاداب ترند. تنهایی و غربت ، نشاط انسان را از بین می برد ؛ پس بی علت نیست که امامان معصوم (ع) به مساله «صله رحم » توجه بسیاری داشته اند .
یکی از مهم ترین عوامل کمرنگ شدن روابط خویشاوندی ، تشریفات و تکلف هایی است که گریبان مردم را گرفته که با کاستن از آن می توان روابط را بیشترکرد . ارتباط خویشاوندی لازم نیست دراز مدت باشد ؛ بلکه نفس ارتباط ، گرچه کوتاه مدت ، مهم است .
نکته مهم در ایجاد ارتباط با نزدیکان ، بدآموزی هایی است که پدید می آید؛ پس توصیه می کنم با نزدیکانی ارتباط داشته باشید که در دیانت آنان و سلامت روحی و معنوی فرزندانشان تردیدی ندارید .
تقویت جسم : به طور معمول ، کودکانی که بدنی قوی و سالم دارند ، در برابر عوامل اضطراب مقاوم ترند .
بی برنامگی
در روز جمعه یا یک تعطیل ، کودک از صبح بازی کرده ؛ تلویزیون دیده و به دیگر فعالیت های جنبی پرداخته و اکنون که روز به پایان رسیده است ، تکالیف مدرسه مانده ؛ برای امتحان روز بعد مطالعه نکرده ؛به نظافت شخصی (استحمام، ناخن گرفتن ، کوتاه کردن مو و ...) نرسیده و وظایفی را که در منزل به عهده دارد ( خرید نان، سبزی و ...) انجام نداده است ؛ بدین سبب دچار اضطراب می شود ؛ زیرا باید در خانه و مدرسه پاسخنگو باشد .
برای پیشگیری از چنین حالتی ، والدین باید در فرصت های مناسب ، با بیانی نرم و حساب شده ، برنامه های او را به وی گوشتزد کنند و اگر کودک با این موقعیت مواجه شد ، در انجام کارهای عقب مانده به او کمک کنند تااین اضطراب از بین برود .
پیشنهاد می شود با کمک خود کودک ، تمام کارهایی را که باید انجام شود ، براساس اولویت فهرست کنید و کارهایی را که اگر آن روز انجام نشوند ، اشکال چندانی ایجاد نمی کنند ، در پایان فهرست قرار دهید و از فرزند خود بخواهید ، از ساده ترین کارها آغاز کند . طبیعی است که با انجام یک کار ، روحیه می گیرد ؛ سردرگمی اش کمتر می شود و با انجام هر کار ، از اضطراب او کاسته خواهد شد .
والدین می توانند با نقل خاطره های دوران کودکی خود و عدم کامیابی در مسوولیت ها یا توفیق تدریجی آنان، در کاهش اضطراب کودک موثر باشند . گفتن جمله هایی از قبیل این که « مطمئن هستم در کارت موفق خواهی شد» ، اضطراب آور است
مسوولیت پذیری
گاهی کودک با پذیرفتن مسوولیت ، زمینه اضطراب خود را فراهم می سازد . نگرانی او بدین جهت است که نمی داند موفق خواهد شد یا نه . در چنین حالتی ، اولیای خانه و مدرسه می توانند با برخورد سنجیده ، در تخفیف اضطراب او موثر باشند ؛ بدین گونه که برایش تبیین کنند مسوولیتش تمرینی است و انتظار توفیق کامل او را ندارند.
والدین می توانند با نقل خاطره های دوران کودکی خود و عدم کامیابی در مسوولیت ها یا توفیق تدریجی آنان، در کاهش اضطراب کودک موثر باشند . گفتن جمله هایی از قبیل این که « مطمئن هستم در کارت موفق خواهی شد» ، اضطراب آور است .
استفاده از آرام بخش
آیا استفاده از آرام بخش ها برای درمان اضطراب کودکان مفید است ؟ روان پزشک ، برای درمان اضطراب از آرام بخش هایی چون دیازپام ، هالوپری دول و... استفاده می کند که به شکل قرص ، قطره و شربت وجود دارند . استفاده کوتاه مدت و گاه گاه آرام بخش ها اشکالی ندارد؛ اما اگر در مصرف آن ها زیاده روی شود ، آثار سویی دارد؛ از جمله ، بدن در مقابل این داروها مقاوم می شود و دیگر تاثیر چندانی نخواهد داشت . ممکن است آثار سوء گوارشی نیز داشته باشد یا هوش را پایین بیاورد.
|
توسط : مشاورفا در تاریخ : 24-05-1394, 00:42 بازدیدها : 855
مطالب مشابه :
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد شما عضو سایت نیستید
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
