آشنایی با شخصیت وابسته
این به واقع سازگارانه و طبیعی ست که آدمیان نیازمند برقراری ارتباط با دیگران و یاری گرفتن از آن ها باشند ، اما در افراد دارای ویژگی ( تریت ) های پر رنگ شخصیتی وابسته ( Dependent ) و به ویژه در موارد اختلال شخصیت وابسته این نیازهای وابستگی بیش از اندازه بوده و می توانند کاملاً مشکل ساز باشند.
در ارزیابی و فهم بالینی موارد دچار اختلال شخصیت وابسته ، دو برداشت ذهنی را می توان نمایان یا پنهان دریافت: نخست ناتوانی ، بی کفایتی و درماندگی مراجع و دوم خطرناکی و نا امنی دنیا. از این رو فرد بدین اندیشه می افتد که پشتیبانی توانا ، استوار و نیرومند برای خود بیابد که او را در چنان وضعیت ناخوشایندی یاری رسانده و از مهلکه ها رهایی بخشد.
در گونه های پر رنگ رو به اختلال ، فرد هیچ مسئولیتی بر دوش نمی گیرد و نیازهای خودش را مشتاقانه به دیگری واگذار می کندحتا اگر بداند که آن دیگری ، آدمی درست و دوراندیش نیست. از این رو فرصتی برای تمرین و آموختن مهارت های لازم برای مستقل و خودکفا شدن پیدا نمی کنند. اینان در « جرات مندی و قاطعیت ورزی » و هم چنین « حل مسئله و مشکل » و گاه حتا مهارت های فرو ( پایین ) تر دشواری فراوان دارند. این نبود مهارت ، ممکن است تنها در روابط بین فردی نباشد. البته ممکن است فرد یک دسته مهارت هایی داشته باشد که به دلیل نشناختن و یا سود نجستن از آن ها ، دچار کاهش توان مندی و شایستگی های فردی شده باشد. وابسته نبودن برای چنین افرادی با این باور ذهنی همراه است که « اگر درمانده و ناتوان نباشی ، دیگران رهایت می کنند ». پس در عین حال که جسارتی نشان نمی دهند مبادا باعث رنجش و رفتن دیگران شوند ، توانایی و شایستگی ای نیز نشان نمی دهند.
افراد دچار ویژگی های پر رنگ و نیز اختلال شخصیت وابسته ، معمولن با شکایت وابستگی و یا مورد بدرفتاری قرار گرفتن مراجعه نمی کنند؛ بلکه بیشتر مراجعه های آن ها به دلیل افسردگی ، اضطراب ، نگرانی ، حمله های پانیک و مانند آن است. ترس ( فوبیا ) ها و شکایات پیکری ( سوماتیک ) اینان می تواند برآمده از سودهای دومینه ((Secondary gains باشد؛ چرا که بدین سبب یا دیگران به او توجه می کنند یا مسئولیت بر دوشش نمی نهند. اندازه ی افسردگی ، نگرانی و اضطراب گاه بدان می انجامد که اینان رو به مصرف الکل و مواد آورند.
ویلانت و هینکل دریافتند که ارتباطی بین ویژگی های ( نه اختلال ) شخصیت وابسته و رویارو بودن کلی با بیماری های پیکری وجود دارد. هم چنین گرین برگ و بورن اشتین نمایان ساختند که فرد دارای گرایش شخصیتی وابسته آشکارا در خطر یک سری از بیماری های پیکری است. افزون بر این آن ها بیان داشتند که مردمان وابسته بیشتر احتمال دارد که مشکل خویش را بیماری پیکری دریابند و به جست و جوی کمک های پزشکی پیکری به جای سود جستن از روان درمانی و داروهای روان پزشکی شتابند.
دانستن و درک دو خطای شناختی بنیادین افراد دچار اختلال و نیز دارای ویژگی های پر رنگ شخصیتی وابسته مهم است: « دوسویه اندیشیدن ( ( Dichotomous thinkingبه گونه ی همه یا هیچ ( یک یا صفر ) درباره ی توانایی و شایستگی ( عرضه ) داشتن » و « فاجعه آمیز ساختن و دانستن ( Catastrophizing ) درباره ی رها شدن از سوی دیگران و تنها ماندن ».
از این رو ، جدا از روان درمانی های تحلیلی دیرپا ، امروزه از روان درمانی های شناختی رفتاری نیز به گونه ای اثرگذار و در مدت زمان کوتاه تر برای درمان افراد دچار اختلال شخصیت وابسته و یا ویژگی ( تریت ) های پر رنگ آن بهره می گیرند. هدف از درمان این است که مراجع بتواند روی پای خودش بایستد و روابط بین فردی اش را نیز به خوبی استوار نگاه دارد؛ روابطی صمیمی ، گرم ، ارضا کننده اما بدون وابستگی. « پرهیز » و « تسلیم » در این گونه مراجعان فراوان دیده می شود. گاهی مراجع ممکن است درمان گر را بدین اندیشه برساند که او واقعن درمانده و بی چاره است و نیاز به یاری و پشتیبانی دارد. از این رو هر رابطه ای که بتواند باعث پیدایش این اندیشه های اتوماتیک منفی شود را باید اصلاح نمود. بیرون کشیدن طرح واره های شناختی مراجع اهمیت فراوان دارد. نکته ی مهم آن است که مراجع وابسته را باید در طی درمان از موضع انفعالی به جایگاهی فعال نشاند و همکاری همدلانه و بردبارانه ای را میان درمان گر و درمان جو پدید آورد. از آن جا که روند روان درمانی نخست بسیار امیدوارکننده و شتابان بوده ، اما سپس باعث ناکامی و دلسردی درمانگر می شود ، برای پدید آوردن شوق و انگیزه ی بیشتر و همکاری مراجع در انجام تمرین های رفتاری و پیگیری درمان های شناختی ، درمان گر باید آهسته اما پیوسته ( تدریجی ) بودن روند درمان شناختی رفتاری در رسیدن به خودکفایی و رهایی از وابستگی بدون از دست دادن روابط بین فردی را بارها به مراجع گوشزد نماید.
|
توسط : مشاورفا در تاریخ : 6-12-1393, 09:19 بازدیدها : 4186
مطالب مشابه :
بازدید کننده گرامی ، بنظر می رسد شما عضو سایت نیستید
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید .
